AKP’nin Anayasayla İmtihanı

Temmuz seçimlerindeki başarı sonrasında, hele Türkiye’nin önünü açma ve orta sağa yerleşme iddiasında olan bir iktidarın 2004 sonundan beri bekleyen reformları yapmama konusunda bir gerekçesi kalmadı. Nitekim seçim sonrası atmosfer gayet olumlu, beklentiler muazzamdı. Daha birkaç hafta önce Başbakan hükümet programında bu yönde gayet olumlu ifadeler sarfetmişti.

Buna rağmen bugün 2. Erdoğan hükümetinin siyasî reform ve demokratikleşme konusunda çekingen ve tarafgir bir tavır içerisine girdiği görülüyor. Bir yandan olabildiğince çağdaş, sivil ve liberal bir anayasa üzerinde çalışılıyor. Diğer yanda, örneğin Ceza Yasası’nda bulunan ve hem carî hem taslak anayasanın ruhuna tamamen aykırı 301 ve benzeri 14 madde konusunda hiçbir adım atma niyeti görülmüyor. Bunun arkasında ‘önce anayasa sonra diğer meseleler’ yaklaşımı var. Anayasaya her derde deva bir anlam yüklenirken siyasetçi sorumluluktan kaçıyor. Halbuki mesele yasal icraat ve uygulamada.

Aslında bu durum, alakart bir demokrasiyi benimsemiş görünen AKP açısından mantıklı. Parti kurmayları Sapanca’da taslağın AKP versiyonu üzerinde çalışırken işlerine gelen açılımlara ağırlık verdiler, diğer maddeleri ise gözden çıkarmaya hazır olduklarını imâ ettiler. Bu durumda da özgürlükler tartışması dönüp dolaşıp din özgürlüğü, o da sünnî islâmın özgürlüğüne indirgenmiş oldu.

Ürkeklik? Oportünizm?

Orta sağa yerleşmek ve ülkeyi dönüştürmek iddiasında olup tek başına hükümet olmuş bir iktidar neden ürker?

1. Anayasa taslağı, orta sağın sahibi olma iddiasına rağmen AKP’nin siyasî felsefesine bir kaç beden bol geldiği için.

2. Türkiye’deki çoğunluğun dünyevî/muhafazakâr görüşünü kendisinin temsil ettiğini bildiği ve bu kitlenin taleplerinin ötesine geçmeyi siyaseten tehlikeli bulduğu için. Halbuki çoğunluğun taleplerini iyi okuyarak hükümet olmak illâ ki memleketin her derdine çare bulunacak demek değildir. Kendi çoğunluğuna mensup olmayanların düşünce ve taleplerine saygı, yani demokrasi kültürü babında AKP yeni anayasanın getireceği açılımları heba etmek, çoğulculuğu çoğunluğa feda etmek üzere. Zira kendi yaklaşım ve çözümlerinin doğruluğu konusunda akılalmaz bir özgüven içerisinde.

3. Ortalığı pek bulandırmadan statükoyu gözeterek bulunduğu iktidar pozisyonunu muhafaza etmek için. Bu bağlamda özellikle Abdullah Gül’ün cumhurbaşkanlığındaki ısrar sonrasında AKP’nin kendini sanki devlete sürekli ödün vermek zorunda hissettiğini söylemek mümkün.

4. Asgarî dozda reform ve görüntüde AB uyumunun gereken yabancı sermayeyi sağlamakta yeterli olduğunu düşündüğü için. İçi hızla boşaltılıyor olsa da yeni anayasanın dışarıda pazarlanması ve geçende devletin tepesinde yapılan ‘dostlar alışverişte görsün’ yollu AB toplantısının bu algılamayı pekiştireceği düşünülüyor muhakkak.

Sivil anayasa, AKP iktidarı ve Türkiye için hayatî bir test niteliğinde. Eğer bugünkü gidişat kesinleşirse AKP’li olmayıp bu partiyi daha fazla demokrasi amacıyla destekleyen demokrat ve liberal cenahların AKP’yi desteklemeye devam etmeleri giderek zorlaşacaktır. AKP’nin sıradan bir parti haline gelmesi ise onu Türk siyasetinin mâlum şablonlarıyla özdeşleştirecek ve giderek CHP/MHP karşısında farklı bir siyaset gütmesini engelleyecektir. Kısaca, ‘kendine müslüman bir Anayasa’ siyaseten sonun başlangıcı olabilir. Aksine anayasa taslağını örneğin kadın-erkek eşitliği konusunda, daha özgürlükçü kılarak ülke sorunlarının çözümünde topyekûn bir irade sergilemek mümkün.

Bu, hem bugünkü türban-Malezya-şeriat etrafında dönen kısır tartışmalardan kurtulmamızı hem de ufkumuzun açılmasını sağlayacaktır. Bunun için gereken 301, Kürt sorunu, yargı reformu gibi konularda anayasanın arkasında duracak ve ruhunu şimdiden yansıtacak somut ve inandırıcı girişimleri beklemeden yapmaktır.

Bu yazı Vatan Gazetesi'nde de yayınlanmıştır.